Globalne ocieplenie spowodowało, że Przejście Północno-Zachodnie jest... mniej dostępne
6 sierpnia 2024, 11:12Leżące na północ od Ameryki Północnej przejście Północno-Zachodnie łączy Atlantyk z Oceanem Spokojnym. Poszukiwane było przez setki lat, aż w końcu udowodniono jego istnienie. Nie zdążyło jednak nabrać znaczenia, gdyż wkrótce potem otwarto Kanał Panamski. Od lat panuje przekonanie, że w związku z globalnym ociepleniem Przejście stanie się łatwiej dostępne. Jednak autorzy badań opublikowanych na łamach Nature twierdzą, że dzieje się coś przeciwnego. Żegluga tym szlakiem staje się coraz bardziej ryzykowna.
Duże modele językowe – jak ChatGPT – mają lewicowe „poglądy”
5 sierpnia 2024, 11:00Większość dużych modeli językowych (LLM), systemów sztucznej inteligencji takich jak ChatGPT, wykazuje odchylenie w lewą stronę sceny politycznej, informuje David Rozado z nowozelandzkiej Politechniki w Otago. Uczony wykorzystał 11 testów orientacji politycznej do określenia „poglądów” 24 najbardziej rozwiniętych LLM, zarówno tych, o kodzie otwartym, jak i zamkniętym. Przebadał ChatGPT, rozwijany przez Metę Llama, google'owski Gemini, WizardLM Microsoftu, Grok Twittera czy Qwen Alibaby
Wielki sukces zoo z Los Angeles. Wykluło się wyjątkowo dużo skrajnie zagrożonych ptaków
5 sierpnia 2024, 09:26Zoo w Los Angeles pochwaliło się olbrzymim sukcesem. W tegorocznym sezonie rozrodczym z jaj wykluło się rekordowo dużo – 17 – piskląt skrajnie zagrożonego kondora kalifornijskiego. Populacja tych wymarłych niegdyś na wolności zwierząt jest obecnie powoli przywracana do środowiska w ramach California Condor Recovery Program (CCRP). Opiekunowie kondorów mają nadzieję, że wszystkie tegoroczne pisklęta uda się w przyszłości wypuścić na wolność. Poprzednim rekordowym rokiem w Los Angeles Zoo był 1997, kiedy na świat przyszło 15 piskląt.
Badania DNA rozwiązały królewską zagadkę, którą żyła Europa w XIX wieku
2 sierpnia 2024, 11:17Historia Kaspara Hausera, zwanego „sierotą Europy”, rozpalała w XIX wieku wyobraźnię całej Europy. Ten niezwykle zagadkowy mężczyzna, jego tajemnicze życie i śmierć od dwóch wieków są inspiracją dla artystów. O pochodzeniu Kaspara nie wiadomo nic pewnego, mimo że jego postać to jedna z najgłośniejszych tajemnic XIX wieku. Popularna teoria głosi, że był synem księcia Badenii, który jako dziecko został podmieniony i przetrzymywany w izolacji, by wprowadzić na tron boczną linię rodziny książęcej. Na łamach iScience opisano właśnie wyniki badań materiału genetycznego Kaspara.
Kamieniołom świadectwem projektów budowlanych sprzed zniszczenia Jerozolimy przez Rzymian
1 sierpnia 2024, 10:12W Har Hotzvim, przemysłowej dzielnicy Jerozolimy, odkryto jeden z największych kamieniołomów jakie kiedykolwiek znaleziono w tym mieście. Kopalnia, datowana na koniec okresu Drugiej Świątyni, pokazuje, jak intensywne prace budowlane toczyły się w Jerozolimie przed jej zniszczeniem przez Rzymian. Największą zaś niespodzianką było znalezienie rytualnych kamiennych naczyń.
Naukowcy wciąż badają cel misji DART. Didymos i Dimorphos zdradzają kolejne tajemnice
31 lipca 2024, 10:40We wrześniu 2022 roku NASA przeprowadziła pierwszy w historii, i od razu udany, test obrony Ziemi przed asteroidami. W ramach misji DART niewielki pojazd uderzył w asteroidę Dimorphos i zmienił jej orbitę wokół asteroidy Didymos. Od tamtego czasu naukowcy badają obie asteroidy oraz skutki testu. Na łamach Nature Communications ukazało się właśnie 5 interesujących artykułów na temat Dimorphos i Didymos.
Słońce może przechwycić planetę z odległości 4 lat świetlnych? Gdzie są granice Układu Słonecznego?
30 lipca 2024, 11:44Niektórzy uważają, że granice Układu Słonecznego wyznacza Pas Kuipera, znajdujący się za orbitą Neptuna. Zdaniem innych granicą jest heliopauza, miejsce, za którym ciśnienie materii międzygwiezdnej zaczyna dominować nad ciśnieniem wiatru słonecznego. Inną proponowaną granicą jest Obłok Oorta, którego zewnętrzne krawędzie znajdują się 1,5 roku świetlnego od Słońca. Jednak niedawne obliczenia matematyczne wskazują, że oddziaływanie grawitacyjne naszej gwiazdy rozciąga się znacznie dalej i może ona przechwytywać planety swobodne i asteroidy w znacznej odległości.
Podstawy współczesnej ekonomii pojawiły się już 3500 lat temu?
30 lipca 2024, 10:11Czy ludzie zawsze sprzedawali i kupowali rzeczy?, zastanawiają się Nicola Ialongo z Uniwersytetu w Aarhus oraz Giancarlo Lago z Uniwersytetu w Bolonii. Uczeni, na podstawie analizy przedmiotów z epoki brązu doszli do wniosku, że w Europie podstawy współczesnej gospodarki narodziły się 3500 lat temu. Na podstawie dużej liczby (23 711) metalowych przedmiotów z Europy północnej i południowej, uznaliśmy fragmenty metalu za środki wymiany (pieniądze), wykorzystaliśmy je do analizy wzorców konsumpcji i zauważyliśmy, że od około 1500 roku p.n.e. masa takich przedmiotów podlega rozkładowi logarytmicznie normalnemu, stwierdzają naukowcy.
Fragment statku z portu w Oslo okazał się starszy, niż sądzono. Pochodzi z końca epoki wikingów
29 lipca 2024, 10:25Bjørvika to część Oslo, w której znajduje się port. Tamtejsze dno morskie jest usiane szczątkami statków. W większości sa to jednostki z XVI i XVII w., chociaż zdarzają się zabytki z XV w., a w wyniku prowadzonych właśnie wykopalisk udokumentowano szczątki z XIV w. Jednak starsze pozostałości zdarzają się rzadko. Znaleźliśmy tylko jeden wrak z XIII wieku, mówi archeolog Håvard Hegdal. Nic więc dziwnego, że gdy więc pod pozostałościami nadbrzeża z ok. 1300 roku znaleziono świetnie zachowany fragment statku, początkowo uznano, że pochodzi z tego samego okresu.
Zagrożone nieloty Nowej Zelandii wycofują się na obszary, w których wyginęły ostatnie moa
26 lipca 2024, 11:09Zagrożone nielotne ptaki Nowej Zelandii wycofują się do refugiów, z których korzystały moa przed wyginięciem. O zjawisku takim poinformował międzynarodowy zespół pracujący pod kierunkiem naukowców z Uniwersytetu w Adelajdzie. Udało się nam pokonać przeszkody, które wcześniej uniemożliwiały badanie dynamiki sześciu wymarłych gatunków moa z tak dużą rozdzielczością, mówi jeden z głównych autorów badań, profesor Damien Fordham
